تاثیر اندیشمندان بزرگ روحانی در تحولات سیاسی اجتماعی ایران میان دو انقلاب (از سال ۱۲۸۵ ه.ش تا ۱۳۵۷ ه.ش)

هدف­ ما از این نوشته ­­­آن است­که ­جایگاه ­­نخبگان بزرگ روحانی درهفتاد ساله مشروطه ­چه به صورت رسمی و چه بصورت غیر رسمی را که دارای ماهیت، تاریخی ـ تطبیقی بوده با استفاده از روش جمع­آوری اطلاعات کتابخانه­ای و از طریق مطالعه متون، منابع و اسناد مختلف، چه نوشتاری و چه غیر نوشتاری با مراجعه به منابع دست اول و دوم بررسی؛ و  روشن سازیم که این نخبگان چه تاثیری بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران این دوران داشته­اند و نقش قدرت حاکم در این تاثیرات چگونه بوده است؟ درسیر تحولات اجتماعی جامعه ما چون جامعه ما استبداد زده و عقب­ افتاده و ایلیاتی بودکه درآن شاه با محارمش همه کاره بودند و مردم نیز بی­سواد و توده­ای و نخبگان آن نیز متاثر از این دو؛ اما پادشاهان قاجار برای­کسب مشروعیت سیاسی نیازمند جلب نظرمساعد علمای مذهبی و روحانیون­که بعد از صفویان به یکی از گروه­های بسیار متنفذ اجتماعی تبدیل شده بودند، نیاز داشتند. زیرا قدرت سیاسی تنها با جلب حمایت و تایید گرفتن از روحانیون مشروعیت سیاسی را کسب می­کرد، و با وجود انقلاب بر علیه این کارکردها به علت فقدان حکومت نیرومند مرکزی، نبود ارتش دائمی، و ... نتوانستند­ تحولات­ ساختاری اساسی و عمیق در ایران ایجاد کنند، و در دوره پهلوی­ها هم کسب مشروعیت سیاسی از روحانیون کاملاً منتفی شد.